De ballonbloem ‘Astra Blue’ is een fascinerende, schitterend blauw bloeiende vaste tuinplant
De Nederlandse naam voor het vasteplantengeslacht Platycodon is ballonbloem of ballonklokje en dat terwijl de naam Platycodon eigenlijk ‘plat klokje’ betekent. Dat lijkt een tegenstelling, maar is het niet. De plant heeft namelijk iets heel bijzonders: als de stervormige bloemen bloeien zijn dat inderdaad platte klokjes, maar in knop zijn het net ballonnetjes. Die zijn dik opgezwollen en gevuld met lucht. Waarom dat zo is, weet niemand. Een verklaring zou kunnen zijn dat die lucht een isolerende, beschermende functie heeft. Deze plant is trouwens ook om andere redenen bijzonder. Het is een van de weinige geslachten waarvan maar één soort bekend is: Platycodon grandiflorus, ofwel het platte klokje met de grote bloemen. Om de een of andere reden doet deze plant, als hij bloeit, veel mensen aan gentianen denken, maar hij is ingedeeld bij de familie van de klokjesbloemen, de Campanulaceae. Of dat juist is, moet genetisch nog worden vastgesteld. De cultivar ‘Astra Blue’ die GroenRijk nu speciaal aanbiedt, bloeit schitterend blauw met grote bloemen boven het blad. Een rijk gezicht!
Uit Japan en Noord-China
De niet-wintergroene vaste-plantsoort Platycodon grandiflorus groeit in de natuur op de noordelijke eilanden van Japan en in Noord-China op grazige, open berghellingen, waar de omstandigheden wel iets weg hebben van laaggelegen Alpenweiden. Zon en wind hebben er vrij spel en er grazen wilde dieren. De wilde soort Platycodon heeft grote blauwe bloemen en wordt bloeiend ca. 70 cm hoog. Vaak tellen de bloemen vijf bloemblaadjes, maar soms ook vier. ‘Astra Blue’ heeft vijf bloemblaadjes. Het ovaal-langwerpige blad heeft een wat blauwige of grijsachtig groene kleur en het is aan de randen gezaagd. De bladstand verschilt sterk. Aan één plant kunnen de bladeren per twee tegenover elkaar staan (gepaard), maar de bladeren staan ook wel in kransen en wat hoger aan de bloemstengels zelfs verspreid. De planten zijn bij de wilde soort dus heel variabel. Bij ‘Astra Blue’ is dat veel minder het geval, maar ook daarbij komt variatie voor.
De planten bloeien in juni-augustus en ze komen heel laat in het voorjaar pas boven de grond. Dat is logisch als je weet hoe koud het dan in Noord-China nog kan zijn. Dus er hoeft niets aan de hand te zijn als er half mei nog geen leven aan de plant te zien is. De dikke, vlezige penwortel waarin de plant zich in het najaar terug trekt, bewaart het leven zorgvuldig tot de omstandigheden goed genoeg zijn om weer uit te lopen. De wortel mag overigens niet bevriezen, dus bij strenge vorst de grond bedekken (bijvoorbeeld met blad of compost).
Die penwortel is tevens de reden dat wat oudere planten zich moeilijk laten verplanten. De meeste gewassen met een penwortel houden daar niet van. De jonge exemplaren van ‘Astra Blue’ die GroenRijk nu voor je heeft, zijn in potjes gekweekt. Die kun je met kluitje en al probleemloos planten. Daar heeft die penwortel niet van te lijden. Een groepje van drie Platycodon’s, zoals GroenRijk nu speciaal aanbiedt, staat prachtig in je tuin.
Er bestaan, behalve ‘Astra Blue’, ook diverse andere cultivars
Er zijn meer cultivars in de handel, die geen van alle even hoog worden als de oorspronkelijke, wilde soort. Sommige halen hooguit 60 cm, maar de meeste blijven veel lager . ‘Astra Blue’ wordt maximaal 20-30 cm hoog. Ideaal voor een plek voor in de border. Ze bloeien wel allemaal in dezelfde periode (juni-augustus) en hebben vergelijkbare kenmerken. Alleen de bloemkleuren verschillen opvallend. Om een idee te geven: Platycodon grandiflorus ‘Albus’ bloeit wit (met lichtblauwe aders), ‘Mariesii’ licht lilablauw, ‘Pink Star’ roze, ‘Misato Purple’ paars. De cultivar ‘Perlmutterschale’ (‘Mother of Pearl’, paarlemoer roze) is nauwelijks te onderscheiden van ‘Shell Pink’. Waarschijnlijk gaat het hierbij zelfs om dezelfde planten die onder verschillende namen worden verhandeld. Een duidelijke afwijkeling is ‘Sentimental Blue’ die hemelsblauwe bloemen heeft, maar slechts 15 cm hoog wordt. De violetblauwe cultivar ‘Apoyama’ haalt – net zoals Astra Blue’ – de 20-30 cm. ‘Double Blue’ en ‘Double White’ hebben gevulde (dubbele) bloemen.
Makkelijke verzorging
Plant Platycodon in voedzame, goed doorlatende, iets vochthoudende en diep losse grond (de penwortel moet goed naar beneden kunnen uitgroeien). Een pH-neutrale bodem (pH 7) is ideaal. Kies een zonnige groeiplek (niet in de schaduw van bomen of struiken) en laat de planten met rust als je ze eenmaal hebt geplant. Verwijder het oude, afgestorven loof in het voorjaar. Geef tijdens langdurig droge periodes voldoende water en in het voorjaar een goede, organische basisbemesting. Voor de rest is het alleen maar genieten van de prachtige bloemen van deze planten. Ze zijn vooral mooi in groepen of gecombineerd met andere vaste planten. Ballonbloemen/ballonklokjes vormen een nette pol en woekeren niet. Maar als je ze in een groepje met tussenruimtes van ca. 30 cm plant, zullen ze een mooie, gesloten groep vormen. Ze doen het ook goed in een rotstuin en in plantenbakken, mits op een zonnige plek en als je ervoor zorgt dat de potgrond diep genoeg is (voor de penwortels) en niet uitdroogt. Als je ‘Astra Blue’ in een plantenbak zet, moet je hem als kuipplant behandelen, want de penwortel mag absoluut niet bevriezen en dat gebeurt in een pot of bak veel eerder dan in de volle grond van je tuin. Dus bij stevige vorst tijdelijk koel binnen zetten.
TIP: Platycodon is in de border uitstekend te combineren met soorten zoals de bloedrode ooievaarsbek (Geranium sanguineum), marjolein (Origanum), ganzenbloem (Potentilla ‘Gibson’s Scarlet’), lage teunisbloemen (Oenothera macrocarpa) en lage siergrassen.
In kort bestek
De ballonbloem Platycodon ‘Astra Blue’ (ook ballonklokje genoemd) is een schitterend blauw bloeiende (juni-augustus) vaste tuinplant die max. 20 cm hoog wordt. Hij heeft grijsachtig blauwgroen blad en vormt grote, vrij platte, prachtige klokjesbloemen. In knop lijken de bloemen op ronde, opgeblazen ballonnetjes. Platycodon ‘Astra Blue’ groeit graag in diep losse, goed doorlatende, voedzame grond in zon tot lichte schaduw. Nu bij GroenRijk 2 + 1 gratis!
