Ja, de bergamotplant is een echte topper voor tuin en terras die ook nog eens heerlijk geurt.
Bergamotplanten (Monarda-soorten) komen oorspronkelijk uit Noord-Amerika waar ze deel uitmaken van de prachtige prairievegetatie. Het zien van een bloeiende prairie is een onvergetelijke ervaring. Daardoor is ook het tuinieren met prairieplanten enorm in opmars. Na Noord-Amerika ook in Europa. Er bestaan ca. tien soorten bergamotplanten waaruit weer reeksen cultivars zijn ontwikkeld die in verschillende kleuren bloeien. Het meest voorkomend zijn rode, roze en paarse tinten, minder vaak zijn ze ook geelachtig en wit. De gefranjerde bloemen die wel wat aan bepaalde typen chrysanten doen denken, hebben een sterke geur. Maar niet alleen de bloemen geuren, ook de stengels en bladeren verspreiden een sterk, maar heerlijk kruidig aroma. De planten danken hun geslachtsnaam aan de Spaanse medicus en botanicus Nicolas Monardes die voor het eerst Amerikaanse planten beschreef (in drie boekdelen die verschenen in 1565, 1569 en 1574).
Monarda’s: planten voor een zonnige plek en goed doorlatende, maar iets vochtig blijvende grond
Bergamotplanten houden van zon. Het zijn sterke planten met als opvallendste kenmerk – behalve de geur – hun vierkante stengels. Ze groeien het liefst in zandige, maar wel voedzame grond en ook in pot staan ze in een zandig mengsel. Als de grond niet doorlatend genoeg is, kunnen planten die in de volle grond staan, het moeilijk krijgen. Maar de grond moet wel iets vochtig blijven. De cultivars die GroenRijk nu aanbiedt zijn door hun wat bolle groeivorm en zeer rijke bloei juist ook uiterst geschikt als potplant op terras of balkon. Dan doet dat vochtigheidsprobleem in de volle tuingrond zich uiteraard niet voor. Geef de planten regelmatig water – voel even of de potgrond nog vochtig is. Zo niet: water geven. Geef ook zo nu en dan wat voedsel in het gietwater of breng voedingspillen of -sticks bij de wortels in de potgrond. Die geven het voedsel af als de planten erom vragen. Daarmee hoef je je een heel seizoen lang geen zorgen meer over hun voeding te maken. Water geven is dan genoeg. Alle Monarda’s zijn overblijvende, vaste planten die jarenlang kunnen leven. Zolang de wortels ’s winters niet te lang kletsnat blijven en ook niet bevriezen, overleven ze onze winters prima (ook in de volle grond van de tuin). Vroeger waren de planten zeer meeldauwgevoelig, de tegenwoordige cultivars hebben daar veel minder last van. Je kunt de planten die je nu als potplant koopt, naderhand ook op een zonnige plek in je tuin planten.
Bergamotbloemen
De bloemen zijn samengesteld. Ze vormen zogenaamde ‘hoofdjes’. In elke bloeiwijze staat een cirkel lipbloempjes rond een hartje met een heleboel kelkjes waaruit steeds nieuwe lipbloempjes opbloeien. Elke ‘bloem’ is dus eigenlijk een bos lipbloempjes. De bloeiwijzen verschijnen aan de einden van de stengels, maar de planten kunnen ook etagebloei vertonen. Dan worden er aan dezelfde stengel meer bloeiwijzen boven elkaar gevormd. Bergamotplanten kunnen zeer rijk bloeien. In de U.S.A. worden Monarda-bloemen ook wel door kolibri’s bezocht.
Een fabeltje minder
Vaak wordt gedacht (en beweerd) dat Earl Grey-thee op basis van bergamotplanten wordt gemaakt. Dat is niet zo. Het aroma van Earl Grey-thee lijkt zeer sterk op dat van de bergamotplanten, maar is afkomstig van een vers oneetbare Citrus-vrucht die o.a. in Italië wordt gekweekt: de Citrus bergamia. Van die vrucht worden extracten toegepast in voedsel, dranken (dus ook Earl Grey-thee), parfums en cosmetische artikelen. Het is wel waar dat de Noord-Amerikaanse indianen geneeskrachtige thee trekken van bergamotplanten. Deze medicinale planten (met name van de soort Monarda didyma) hebben een sterk antiseptische werking. Deze bergamotthees worden toegepast tegen huidinfecties, ontstekingen in de mond en keel enz. Ook tegen winderigheid.
TIP: De bloemen van bergamotplanten zijn eetbaar. Ze geven een heel speciaal aroma aan salades en dergelijke.
In kort bestek
Bergamotplanten (Monarda’s) zijn zeer rijkbloeiende, meerjarige planten met een heerlijke kruidige geur. Niet alleen de bijzonder gevormde, samengestelde (eetbare) bloemen, ook de stengels en bladeren geuren. GroenRijk biedt nu speciale cultivars (met diverse bloemkleuren) aan, vooral bedoeld als potplanten voor balkon of terras. Maar ze zijn ook geschikt voor een zonnige plek in de tuin. De verzorging is makkelijk.
Kijk voor meer informatie op groenrijk.nl
